ام آر آی عضلانی اسکلتی (موارد کاربرد+نحوه انجام)
ام آر آی عضلانی اسکلتی برای تشخیص اختلالات مفصلی، توده‌های بافت نرم، و بیماری‌های استخوانی مانند عفونت یا نکروز آواسکولار (مرگ بافت استخوانی به دلیل کاهش خون‌رسانی) به‌کار می‌رود و معمولاً در موارد درد مزمن یا پس از ضربه (تروما) انجام می‌شود.
موارد کاربرد ام آر آی عضلانی اسکلتی (Indications for MSK MRI)
۱. مشکلات مفصلی:
برای بررسی پارگی رباط‌ها یا منیسک، اختلالات داخلی مفصل، و آسیب‌های غضروفی.
۲. مشکلات استخوانی:
برای تشخیص بیماری‌هایی مانند استئومیلیت (عفونت استخوان)، نکروز آواسکولار، یا تومورهای استخوانی.
۳. ناهنجاری‌های بافت نرم:
برای ارزیابی توده‌های بافت نرم یا آسیب‌های حاد تاندون‌ها و رباط‌ها.
۴. دردهای ستون فقرات:
برای بررسی درد مزمن کمر یا گردن، به‌ویژه زمانی که علائم عصبی (نورولوژیک) وجود دارند.
۵. ارزیابی پس از جراحی:
برای بررسی وضعیت مفصل بعد از جراحی‌هایی مانند تعویض مفصل (آرتروپلاستی).
۶. بیماری‌های مزمن:
برای تشخیص و پیگیری بیماری‌های التهابی مانند اسپوندیلیت آنکیلوزان (چسبندگی و التهاب مفاصل ستون فقرات).
موارد منع انجام ام آر آی عضلانی اسکلتی (Contraindications for MSK MRI)
🔴 موارد منع مطلق (Absolute contraindications):
۱- اجسام فلزی خارجی:
به‌ویژه قطعات فلزی درون یا نزدیک چشم که ممکن است در میدان مغناطیسی حرکت کرده و آسیب جدی ایجاد کنند.
۲- برخی از وسایل پزشکی کاشته‌شده:
مانند برخی ضربان‌سازهای قلب (Pacemaker)، دفیبریلاتورهای قابل کاشت (ICD) و دستگاه‌های قدیمی‌تر یا نامشخص که «غیرقابل انجام MRI» (MR unsafe) محسوب می‌شوند.
🟡 موارد منع نسبی (Relative contraindications):
در موارد منع نسبی ، ام آر آی عضلانی اسکلتی نیاز به ارزیابی موردی دارد که شامل موارد زیر است :
۱- بارداری:
در سه‌ماهه اول معمولاً از MRI اجتناب می‌شود مگر آن‌که منافع آن از خطرات احتمالی بیشتر باشد.
همچنین تزریق ماده حاجب گادولینیوم در دوران بارداری توصیه نمی‌شود.
۲- بیماری شدید کلیوی:
ممکن است مانع از استفاده ایمن از ماده حاجب گادولینیوم شود.
۳- وسایل یا شنت‌های پزشکی:
مانند برخی استنت‌ها، شنت‌های قابل برنامه‌ریزی یا ایمپلنت‌های حلزونی گوش که باید بررسی شوند تا مشخص شود MRI برای آن‌ها ایمن است یا نیاز به اقدامات خاص دارد.
۴- تاتو (خالکوبی):
تاتوهای قدیمی ممکن است دارای ذرات آهن باشند و در حین MRI باعث گرم شدن پوست شوند.
در مورد تاتوهای جدید (کمتر از ۶ هفته) معمولاً انجام MRI به زمان دیگری موکول می‌شود.
۵- ترس از محیط بسته (کلاستروفوبیا):
می‌تواند با دارو قبل از انجام MRI کنترل شود، اما نیازمند هماهنگی قبلی با پزشک و همراه داشتن فردی به‌عنوان راننده پس از انجام اسکن است.
نحوه‌ی انجام ام آر آی عضلانی اسکلتی (Musculoskeletal MRI)
ام آر آی عضلانی اسکلتی شامل دراز کشیدن روی تختی است که به داخل دستگاهی بزرگ و لوله‌ای‌شکل حرکت می‌کند.
این دستگاه با استفاده از میدان مغناطیسی قوی و امواج رادیویی، تصاویری دقیق از عضلات، استخوان‌ها و مفاصل بدن ایجاد می‌کند.
پیش از اسکن باید تمام وسایل فلزی را از بدن خود خارج کنید و ممکن است از شما خواسته شود لباس مخصوص بیمارستان (گان) بپوشید.
در طول اسکن، باید بی‌حرکت دراز بکشید و در صورت نیاز، ممکن است ماده حاجب از طریق تزریق وریدی (IV) برای وضوح بیشتر تصاویر به شما داده شود.
🔹 قبل از اسکن
- تمام اشیای فلزی مانند زیورآلات، سنجاق سر، و عینک را خارج کنید.
- ممکن است لازم باشد لباس مخصوص بیمارستان بپوشید.
- ممکن است از شما خواسته شود که چند ساعت پیش از اسکن چیزی نخورید یا ننوشید (بسته به ناحیه مورد بررسی).
- اگر دچار ترس از فضای بسته (کلاستروفوبیا) هستید، با پزشک خود درباره مصرف داروی آرام‌بخش خفیف پیش از اسکن صحبت کنید.
- هرگونه سمعک، دندان مصنوعی متحرک یا وسایل فلزی کوچک دیگر را طبق دستور کارکنان خارج نمایید.
🔹 در طول اسکن
- روی تخت متحرک دراز می‌کشید و تکنولوژیست MRI کویل مخصوصی را در اطراف ناحیه‌ای که باید تصویربرداری شود قرار می‌دهد.
- برای راحتی و ثابت ماندن، ممکن است از تسمه‌ها یا بالشتک‌های نگهدارنده استفاده شود.
- سپس تخت به داخل دستگاه MRI وارد می‌شود.
- اگر نیاز به استفاده از ماده حاجب (contrast dye) باشد، از طریق سوزن داخل ورید بازو (IV) تزریق می‌شود.
- در تمام مدت باید کاملاً بی‌حرکت بمانید تا تصاویر واضح به‌دست آید.
- تکنولوژیست از اتاق کنترل شما را مانیتور می‌کند و در صورت نیاز می‌تواند از طریق دستگاه ارتباطی با شما صحبت کند.
🔹 بعد از اسکن
- معمولاً بلافاصله پس از پایان اسکن می‌توانید فعالیت‌های روزمره خود را از سر بگیرید.
- رادیولوژیست تصاویر را بررسی و تفسیر کرده و گزارش آن را برای پزشک شما تهیه خواهد کرد.
مقاله مرتبط فارسی :
ام آر آی در مرکز تصویربرداری پارس
منبع انگلیسی برای مطالعه بیشتر :
