سی تی اسکن چیست و چگونه انجام می شود؟
سی تی اسکن یا توموگرافی کامپیوتری، یک نوع تصویربرداری به کمک اشعه ایکس و فناوری کامپیوتر است که با استفاده از این روش، تصاویر دقیقی از نمای داخلی بدن مثل استخوان‌ها، رگ‌های خونی، بافت‌های نرم و… نشان داده می‌شود.
این تصاویر برای تشخیص صحیح بیماری و انتخاب بهترین روش درمان توسط پزشک رادیولوژی، ثبت می‌شوند.
سی تی اسکن به دلیل دقت و قابلیت تشخیص بالای بسیاری از بیماری‌ها مثل سرطان، عفونت، آسیب فیزیکی به بدن و…. مورد استفاده پزشکان قرار می‌گیرد.
این روش بسیار سریع و بدون درد بوده و عوارض خطرناکی به همراه ندارد.
برای آشنایی بیشتر با این روش درمانی، مقاله زیر را مطالعه فرمایید.
سی تی اسکن چیست؟
سی تی اسکن در واقع تابش اشعه ایکس به قسمت‌های مختلف بدن برای تصویر برداری دقیق به کمک فناوری کامپیوتر، از نواحی داخلی بدن است.
زمانی که اشعه ایکس در حال حرکت در نقاط مختلف بدن است، مقداری از آن توسط اندام‌های داخلی بدن جذب شده و در زمان تصویربرداری این ناحیه‌ها سفید دیده می‌شوند.
(مقدار جذب اشعه ایکس در قسمت‌های مختلف متفاوت است و قسمت‌هایی از بدن که چگالی بالاتری دارند، به دلیل جذب اشعه ایکس بیشتر، سفیدتر دیده می‌شوند).
برای ثبت تصاویر سی تی اسکن، از دو دستگاه سنتی و مدرن استفاده می‌شود.
امروزه دیگر از دستگاه‌های سی تی اسکن سنتی کمتر استفاده شده و اکثر مراکز تصویربرداری، مجهز به دستگاه CT-scan پیشرفته و مدرن هستند.
دستگاه سی تی اسکن سنتی با استفاده از یک لوله ثابت، اشعه ایکس را به یک نقطه مشخص از بدن می‌تاباند و عکس برداری را انجام می‌دهد؛
تصاویر بدست آمده از این دستگاه دو بعدی هستند و در برخی از موارد امکان تشخیص دقیق بیماری نیست.
اما دستگاه‌های جدید و مدرن، دونات شکل هستند و اشعه ایکس را بطور ۳۶۰ درجه در بدن می‌تاباند و یک تصویر سه بعدی با نمای واضح از قسمت‌های مختلف بدن تحویل می‌دهد.
سی تی اسکن چگونه انجام می شود؟
برای انجام سی تی اسکن، بیمار روی یک میز به پشت دراز میکشد و برای تصویربرداری حاضر می‌شود.
اگر سی تی اسکن نیاز به ماده کنتراست داشت، پیش از انجام سی تی اسکن این ماده به بیمار تزریق خواهد شد.
زمانی که عکس برداری شروع می‌شود، میز به آرامی به سمت دستگاه حرکت میکند.
(در زمان سی تی اسکن به هیچ عنوان تکان نخورید زیرا تصویر تار می‌شود).
اسکنر از ناحیه مورد نظر عکس برداری را انجام می‌دهد.
سی تی اسکن کاملا بدون صدا و بدون درد انجام می‌شود و هیچ عوارضی به همراه ندارد.
انواع سی تی اسکن
سی تی اسکن برای بررسی بیماری در نقاط مختلف بدن انجام شده و بسته به تشخیص پزشک، نوع سی تی اسکن مشخص می‌شود. پزشکان متخصص برای تشخیص بیماری در نواحی مختلف بدن، می‌توانند از انواع تصویربرداری سی تی اسکن استفاده کنند. انواع CT عبارت است از:
۱. سی تی اسکن آنژیوگرافی
در سی تی اسکن آنژیوگرافی، سلامت عروق خونی و شریان‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد.
۲. سی تی کلسیم
در واقع اسکن کلسیم برای بررسی مقدار تجمع پلاکت‌های سرشار از کلسیم در شریان‌های قلب انجام می‌شود.
۳. کولونوگرافی
نوع دیگری از سی تی اسکن که برای بررسی مشکلات و بیماری‌های روده بزرگ و تشخیص توده‌های سرطانی انجام می‌شود، کولونوگرافی است.
۴. اوروگرافی
اوروگرافی برای بررسی و تشخیص مشکل در کلیه، مثانه و مجاری ادرار انجام خواهد شد. این نوع سی تی اسکن با دیده شدن علائمی مثل: خون در ادرار، درد در کشاله ران و کمر، توسط پزشک تجویز می‌شود.
تصاویر بدست آمده از سی تی اسکن به پزشک در تشخیص دقیق بیماری و مشکلاتی مانند: سنگ کلیه، سنگ مثانه، عفونت مثانه، عفونت کلیه، کیست، توده‌های غیر طبیعی و وجود مشکل در ساختار اندام‌ها، کمک میکند.
۵. ایزوتوپی
به کمک ایزوتوپی، بررسی دقیقی از استخوان‌ها انجام می‌شود. در این نوع سی تی اسکن کوچک‌ترین مشکلات استخوان ( حتی عفونت درون استخوان) مشخص خواهد شد. اکثر پزشکان برای بررسی و تشخیص مشکل استخوان، این نوع سی تی اسکن را توصیه می‌کنند.
۶. سی تی اسکن شکمی
زمانی که پزشک با معاینه فیزیکی بیمار و بررسی علائم نتواند مشکل اصلی در ناحیه شکم را تشخیص دهد، سی تی اسکن شکمی را تجویز میکند.
این نوع سی تی اسکن برای مواردی از جمله: درد در ناحیه شکم، توده قابل حس در شکم، بررسی اندازه و محل دقیق سنگ کلیه، تغییر وزن ناگهانی، انسداد روده، التهاب روده، تشخیص سرطان، بررسی صدمات ناشی از ضربه و عفونت آپاندیس، توسط پزشک، تجویز می‌شود.
۷. سی تی اسکن ریه
سی تی اسکن ریه در بیشتر مواقع برای بررسی سرطان ریه در افرادی که سیگار می‌کشند و یا بررسی میزان عفونت در ریه افرادی که درگیر بیماری‌های ویروسی مثل بیماری کرونا، آنفولانزا و…. هستند، انجام می‌شود.
۸. سی تی اسکن سر
برای تصویربرداری از سر، مقدار بسیار زیادی اشعه ایکس به نواحی مختلف سر تابانده می‌شود.
در این نوع سی تی اسکن، با عکسبرداری از سینوس‌ها، چشم‌ها و جمجمه، بسیاری از مشکلات از جمله:
نقص‌های مادرزادی مغز و سر، تشخیص تومور مغزی، تشخیص عفونت مغز، تجمع مایع در جمجمه، خونریزی مغزی، آسیب به مغز و… بررسی می‌شوند.
۹. سی تی اسکن قلب
اگر پزشک متخصص پس از انجام نوار قلب، اکو قلب و دیگر روش‌ها به تشخیص دقیقی نرسید، سی تی اسکن قلب را تجویز میکند.
این نوع سی تی اسکن به دلایلی مثل:
درد در قفسه سینه، تجمع کلسیم و پلاکت در شریان‌های قلب، جراحی عمل باز قلب، بررسی تومور در اطراف قلب، بررسی مشکلات مادرزادی قلب و بررسی مشکلاتی مثل آنوریسم، تجویز می‌شود.
۱۰. سی تی اسکن کلیه
سی تی اسکن کلیه برای بررسی عملکرد کلیه و مشخص شدن مشکلاتی که بر روی عملکرد کلیه‌ها تاثیر می‌گذارد، انجام می‌شود.
در این نوع اسکن، مشکلاتی از جمله: مشکل جریان خون شریان‌های کلیه، هیدرونفروز( انسداد جریان ادرار)، رفلاکس ادرار، آبسه و بسیاری دیگر از مشکلات و بیماری‌های کلیوی، مورد بررسی قرار می‌گیرند.
۱۱. سی تی اسکن بینی
CT بینی برای بررسی دقیق مشکل سینوس‌ها از جمله: نقایص مادرزادی سینوس‌ها و وجود عفونت در استخوان سینوس‌ها، انجام می‌شود.
۱۲. سی تی اسکن گوش
در برخی از موارد پزشک برای بررسی دقیق علل آسیب اجزای گوش و رشد غیر طبیعی استخوان در گوش میانی، سی تی اسکن گوش را تجویز میکند.
۱۳. سی تی اسکن اسپیرال
بسیاری از افراد می‌پرسند سی تی اسکن اسپیرال چیست و فرق آن با سی تی معمولی در چیست؟
در پاسخ به این عزیزان باید بگویم که سی تی اسکن اسپیرال نسبت به سی تی معمولی به دلیل حرکت مارپیچی اشعه ایکس در بدن، دقت بالاتری دارد.
برای انجام این سی تی اسکن باید از دستگاه هیتاچی یا دستگاه سی تی اسپیرال استفاده نمود؛ اکثر مراکز رادیولوژی این دستگاه را دارند.
با استفاده از این نوع سی تی اسکن، یک تصویر واضح و دقیق از استخوان‌ها، بافت‌های نرم بدن و… بدست می‌آید که به کمک این تصاویر پزشک تشخیص دقیقی از بیماری خواهد داد.
CT-scan با کنتراست چیست؟
در زمان تصویربرداری، بافت‌های متراکم مثل استخوان‌ها و… در تصویر به خوبی نشان داده می‌شوند، اما بافت‌های نرم بدن، در تصویر کم رنگ هستند و برای افزایش دقت تصویربرداری و وضوح این بافت‌ها، باید از ماده‌ای به نام کنتراست یا ماده حاجب استفاده نمود.
این ماده از ید یا باریوم سولفات تشکیل شده و اشعه ایکس را مسدود میکند.
با مسدود سازی اشعه ایکس، این بافت‌ها در تصویر سفید رنگ دیده شده و باعث برجسته شدن رگ‌های خونی، ساختارهای نرم بدن و… در تصویر می‌شوند.
تزریق ماده کنتراست به بدن به چند روش زیر انجام می‌شود:
- وریدی: تزریق وریدی ماده کنتراست برای برجسته نشان دادن رگ‌های خونی، مجاری ادرار، کبد و کیسه صفرا انجام می‌شود.
- خوراکی: برای اسکن مجرای گوارش، ماده کنتراست به صورت خوراکی به شما داده می‌شود و باید یک نوشیدنی حاوی این ماده را بنوشید. این نوع نوشیدنی ممکن است باعث ایجاد طعم فلز در دهانتان شده و پوست صورت مقداری سرخ شود؛ جای نگرانی نیست زیرا این علائم موقت و گذار هستند و ماده کنتراست پس از ۲۴ ساعت از طریق ادرار دفع می‌شود.
- انما یا تنقیه: برای تصویر برداری از ناحیههایی از بدن از جمله روده بزرگ، رحم زنان و… ماده کنتراست از طریق راست روده و واژن به بدن تزریق می‌شود.
آیا تزریق ماده حاجب یا کنتراست به بدن عوارض دارد؟
عوارض تزریق ماده کنتراست به بدن زیاد نیست و علائمی مثل سرخ شدن صورت و تغییر طعم دهان، موقت است؛
اما گاهی بیمار به این ماده واکنش آلرژیک نشان می‌دهد و علائمی مثل کهیر، خارش بدن، حالت تهوع و استفراغ، فشار خون پایین را نشان می‌دهد و در موارد بسیار نادر، واکنش‌های شدید مثل مرگ و شوک را در پی خواهد داشت.
مراقبت های قبل و بعد از سی تی اسکن چیست؟
برای بدست آمدن یک نتیجه درست و تشخیص دقیق بیماری از طریق سی تی اسکن، تصویربرداری را حتما در یک مرکز معتبر یا در بیمارستان انجام دهید.
پیش از انجام سی تی اسکن مراقبت خاصی نیاز نیست و تنها باید برای عکس برداری آماده شوید. آمادگی‌های قبل و مراقبت های بعد از سی تی اسکن عبارتند از:
آمادگی های قبل از سی تی اسکن
- قبل از مراجعه برای سی تی اسکن یک لباس راحت و بدون هرگونه زیپ فلزی و دیگر اکسسوری‌های فلزی بپوشید.
- برای کسب نتیجه بهتر، لباس خود را کامل درآورده و لباس بیمارستان را به تن کنید.
- هر جسم فلزی مثل کمربند، جواهر و…. را در بیاورید؛ زیرا جسم‌های فلزی بر روی نتیجه سی تی اسکن تاثیر منفی می‌گذارند.
- چند ساعت قبل از انجام سی تی اسکن از خوردن و آشامیدن پرهیز کنید.
مراقبت های بعد از سی تی اسکن
بطور معمول سی تی اسکن هیچ عارضه‌ای برای افراد به همراه ندارد و پس از انجام سی تی میتوانید به زندگی عادی خود برگردید و مثل همیشه بخورید، بنوشید و سرکار بروید؛
اما اگر برای تصویربرداری ماده کنتراست به شما تزریق شده، باید یک ساعت در مرکز تصویربرداری بنشینید تا پزشک از واکنش بدن شما نسبت به این ماده، مطمئن شود.
عوارض سی تی اسکن چیست؟
سی تی اسکن یک روش ایمن و بدون خطر است؛ اما این روش تشخیصی مانند دیگر آزمایش‌های پزشکی ممکن است با عوارضی همراه باشد که نباید آنها را نادیده گرفت. عوارض نادر سی تی اسکن موارد زیر هستند:
- خطر اشعه ایکس و مبتلا شدن به سرطان
- واکنش آلرژیک به ماده کنتراست
- مشکلات کلیوی
- آسیب به جنین
نکته مهم:
اشعه ایکس برای اطرافیان عوارضی به همراه ندارد اما برای اطمینان، بهتر است خانم‌های باردار از برخورد با بیمار به مدت ۲۴ ساعت دوری کنند.
اشعه ایکس پس از ۲۴ ساعت از بدن بیمار دفع می‌شود.
بهترین مرکز سی تی اسکن در کرج
یکی از بزرگترین و مجهزترین مرکز رادیولوژی در کرج ، مرکز تصویربرداری پارس با مدیریت آقای دکتر محمدباقر نوروزی است. در این مرکز خدمات تشخیصی درمانی مانند:
ام آر آی، سی تی اسکن، سونوگرافی، رادیولوژی، ماموگرافی و… با استفاده از بهترین تجهیزات پیشرفته و مدرن، انجام می‌گیرد.
این مرکز تشخیصی درمانی، در سال ۱۳۸۸ افتتاح گردیده و به منظور ارتقا کیفیت تصویربرداری و تشخیص صحیح بیماری‌ها، از مدرن‌ترین تجهیزات استفاده میکند.
برای اطلاع از ساعت کاری مرکز تصویربرداری پارس در کرج، پاسخ به سوالات شما، استعلام قیمت و دریافت نوبت، با شماره ۳۲۱۹۱ (۰۲۶) تماس بگیرید.
منبع برای مطالعه بیشتر در ویکی پدیا :
https://en.wikipedia.org/wiki/CT_scan
سوالات متداول درباره سی تی اسکن
-
هزینه سی تی اسکن چقدر است؟
هزینه سی تی اسکن بسته به ناحیه‌ای که از آن تصویربرداری می‌شود، متفاوت است. برای استعلام قیمت بهتر است با مرکز تصویر برداری پارس تماس بگیرید.
-
چگونه کودک را برای سی تی اسکن آماده کنیم؟
حرکت کودک در زمان تصویربرداری کیفیت تصویر را پایین آورده و تار می‌شود؛ به همین علت پزشک برای آرام کردن کودک و نوزاد، آرام بخش را تجویز میکند.
-
کدام دکتر سی تی اسکن را تجویز میکند؟
سی تی اسکن یک روش تشخیص برای بررسی انواع مشکلات و بیماری‌های بدن است و هر پزشک متخصصی می‌تواند سی تی اسکن را تجویز نمایید.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.