رادیولوژی چیست؟ انواع رادیولوژی چیست؟
رادیولوژی چیست؟ هدف از انجام رادیولوژی چیست؟ نحوه انجام رادیولوژی چگونه است؟
در این مقاله به تمامی این سوالات، پاسخ خواهیم داد.
رادیولوژی یا پرتوشناسی در واقع یکی از روش‌های تخصصی در علم پزشکی است که به کمک اشعه ایکس و دیگر امواج و پرتوها، تصاویر واضحی از اعضای داخلی بدن گرفته میشود که پزشک متخصص به کمک این تصاویر می‌تواند تشخیص دقیقی از بیماری داشته باشد.
یکی از رایج‌ترین روش‌ها برای تشخیص بیماری، رادیولوژی است و به کمک تصاویر بدست آمده از پرتوشناسی، پزشک اتواع بیماری و مشکلات بدن را تشخیص می‌دهد؛
البته ابزارها و تجهیزات تصویر برداری برای بدست آمدن یک تصویر واضح و دقیق، بسیار مهم هستند و به همین علت توصیه می‌کنیم برای انجام رادیولوژی به یک مرکز معتبر مراجعه نمایید.
انواع رادیولوژی چیست؟
در پاسخ به سوال رادیولوژی چیست؟ گفتیم که پرتوشناسی یا رادیولوژی یکی از روش‌های تشخیصی در علم پزشکی است که رادیولوژیست به کمک اشعه ایکس و دیگر پرتوها و کامپیوتر، تصاویر واضحی از نمای داخلی بدن به دست می‌آورد.
رادیولوژی به چند دسته رادیولوژی تشخیصی و رادیولوژی مداخله‌ای، درمانی و هسته‌ای تقسیم شده که هرکدام از آنها به منظور و هدف خاصی انجام میشود. انواع رادیولوژی عبارتند از:
۱. رادیولوژی تشخیصی
همانطور که از نام این نوع رادیولوژی پیداست، از این روش برای تشخیص اولیه بیماری استفاده میشود. رادیولوژی تشخیصی شامل پرتوشناسی و تصویربرداری عمومی مغز و اعصاب، قفسه سینه، ریه، پستان و…. میشود.
رادیولوژی تشخیصی خود دارای شاخه‌های متعددی از جمله: ماموگرافی، سی تی اسکن، ام آر آی، فلوروسکوپی، سونوگرافی و پزشکی هسته‌ای می شود. هرکدام از این شاخه‌ها برای تشخیص نوع خاصی از بیماری‌ها کاربرد دارند.
۲. رادیولوژی مداخله ای
رادیولوژی مداخله‌ای به منظور تشخیص و درمان همزمان بیماری انجام میشود.
اگر بخواهیم واضح‌تر توضیح دهیم باید بگویم که، رادیولوژی مداخله‌ای نوعی روش تشخیصی و درمانی است که پزشک از آن برای ارائه درمان برای افراد غیر سرطانی، استفاده میکند.
بطور مثال با استفاده از تصاویر رادیولوژی در حین عمل، میتوان از عمل جراحی پشتیبانی کرد.
در یک عمل جراحی، رادیولوژیست برای هدایت عمل و کمک به پزشک و پشتیبانی عمل جراحی، از یک سوزن یا لوله‌ای باریک به نام کاتر برای تصویربرداری استفاده میکند.
تصاویر راهنما به پزشک کمک میکند تا با یک برش کوچک بر روی بدن و هدایت ابزارها به نقاط دقیق بدن، بیمار را درمان کرده و آسیب جسمی کمتری به او وارد شود.
با استفاده از رادیولوژی تشخیصی و به کمک تکنیک‌های مختلفی مثل استفاده از اشعه ایکس، سی تی اسکن و… میتوان از طریق رگ‌های خونی یک ابزارهای کوچکی مانند سوند برای درمان بسیاری از بیماری‌ها هدایت کرد.
۳. رادیولوژی درمانی
گاهی از رادیولوژی و انواع امواج، برای درمان بیماری استفاده میشود، به عنوان مثال یکی از رایج‌ترین نوع رادیولوژی درمانی، درمان سرطان است. رادیولوژی درمانی یا رادیوتراپی، برای درمان کمردرد، مشکلات کبد و کلیه نیز کاربرد دارد.
۴. رادیولوژی هسته ای
در برخی از موارد برای تصویربرداری دقیق و تشخیص صحیح بیماری توسط پزشک، باید قبل از انجام رادیولوژی مقدار کمی مواد رادیو اکتیو به بدن بیمار وارد شود. به این نوع رادیولوژی، رادیولوژی هسته‌ای می‌گویند.
هدف از انجام رادیولوژی چیست؟
هدف از انجام رادیولوژی چیست؟
همانطور که عرض کردیم، رادیولوژی یکی از شاخه‌های علم پزشکی است که به کمک آن میتوان تشخیص دقیقی از انواع بیماری‌ها داد.
از این روش تشخیصی برای طیف وسیعی از انواع بیماری استفاده میشود و هدف از انجام آن، تشخیص به موقع بیماری و شروع درمان‌های موثر است.
از رادیولوژی تشخیصی برای تشخیص انواع بیماری و مشکلات بدن از جمله:
مشکلات قلبی و عروقی، مشکلات ریه، بیماری کلیه و کبد، لخته شدن خون در رگها و…. استفاده میشود.
بطور کلی از رادیولوژی تشخیصی در موارد زیر استفاده میشود:
۱. رادیولوژی کمر
به کمک سی تی اسکن و ام آر آی کمر( شاخه‌های رادیولوژی تشخیصی)، میتوان مشکلات ستون فقرات و مهره‌ها را بررسی کرد.
با استفاده از تصاویر بدست آمده از رادیولوژی کمر، انواع ناهنجاری، مشکل در ستون فقرات، شکستگی، بیرون زدگی مشکلات نخاع قابل تشخیص هستند و پزشک می‌تواند درمان مناسب را شروع کند.
اسکن ستون فقرات و نخاع، برای تشخیص علت کمردرد، گردن درد، دیسک کمر، لغزش مهره‌ها، دررفتگی، تومورها و…. تجویز میشود.
با استفاده از اسکن بدست آمده، پزشک تشخیص دقیقی داده و درمان‌های لازم را آغاز میکند.
۲. رادیولوژی ریه
رادیولوژی ریه یا اسکن قفسه سینه، برای بررسی و ارزیابی مشکلاتی مثل تنگی نفس، درد قفسه سینه، سرفه‌های مزمن و مداوم، مشکلات قلبی، شکستگی دنده، تب مداوم و بسیاری از مشکلات دیگر، تجویز میشود.
در این نوع اسکن، ارزیابی و بررسی دقیقی از انواع قسمت‌های قفسه سینه انجام خواهد شد.
همچنین از این رادیولوژی برای بررسی روند درمان و ارزیابی شرایط ریه پس از عمل جراحی، استفاده میشود.
۳. رادیولوژی دندان
رادیولوژی چیست؟ و کاربرد آن در دندان پزشکی چگونه است؟
هنگامی که دندان پزشک به دهان شما نگاه میکند، ساختار دندان، فک و صورت قابل مشاهده نیست و پزشک برای تشخیص دقیق مشکلات دندان، رادیولوژی را تجویز میکند.
در رادیولوژی دندان و اسکن فک و صورت، تصویر دقیقی از ساختار دندان‌ها مشخص میشود که دندانپزشک به کمک آن، می‌تواند مشکلات دندان را برطرف سازد.
۴. رادیولوژی بینی
پیش از عمل جراحی بینی، حتما باید رادیولوژی بینی را انجام دهید.
به کمک اسکن بینی، تمامی مشکلات از جمله ناهنجاری‌ها، نامتقارن بودن بینی و… قابل تشخیص بوده و پزشک با استفاده از این تصاویر بهترین فرم بینی را برای شما ایجاد میکند.
۵. رادیولوژی استخوان
رادیولوژی استخوان با هدف بررسی استخوانها از نظر تومور، پوکی استخوان و… انجام میشود.
این روش برای بررسی مفصل، دررفتگی استخوانها، شکستگی و… نیز کاربرد دارد.
همچنین از رادیولوژی استخوان برای کمک به جراح ارتوپد در حین عمل نیز استفاده میشود.
۶. رادیولوژی فک و صورت
یکی دیگر از اهداف رادیولوژی، بررسی مشکلات و ناهنجاری‌های فک و صورت است.
با استفاده از اسکن فک و صورت، اطلاعات مفیدی از انواع بیماری‌ها، اختلالات فک، و سایر مشکلات بدست می‌آید.
از انواع روش‌های رادیولوژی برای اسکن فک و صورت میتوان استفاده نمود اما بهترین روش، سی تی با پرتو مخروطی است.
اسکن فک و صورت با پرتو مخروطی، تصاویر بسیار دقیقی از فک و صورت ایجاد میکند.
۷. رادیولوژی خار پاشنه
خار پاشنه بر اثر رسوب کلسیم در زیر استخوان پاشنه ایجاد میشود و با علائمی مثل برجستگی پاشنه پا و درد در هنگام راه رفتن همراه است.
پزشک پس از مشاهده این علائم، رادیولوژی خار پاشنه را تجویز کرده و پس از بررسی دقیق، درمان مناسب را آغاز میکند.
مزایای انجام رادیولوژی چیست؟
انجام رادیولوژی مزیت‌های بسیاری به همراه دارد و به کمک آن میتوان تشخیص دقیقی از انواع بیماری داد و درمان‌های مناسب را شروع کرد. از مزیت‌های این روش تشخیصی می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- تشخیص بیماری‌هایی مثل سرطان
- تشخیص می‌دهد بیمار نیاز به عمل جراحی یا خیر
- مدیریت بهتر شرایط بدن
- انجام جراحی بدن به کمک رادیولوژی مداخله‌ای باعث آسیب کمتر به بافت‌های بدن و دوره نقاهت کوتاه مدت میشود.
- درمان بیماری‌های مثل بیماری قلبی و عروقی
- درمان بیماری‌هایی مثل سرطان با پرتو درمانی
- تشخیص دقیق و به موقع بیماری
نحوه انجام رادیولوژی چگونه است؟
بسته به نوع دستگاه و تکنیک رادیولوژی، نحوه انجام آن متفاوت است. به عنوان مثال، در ام آر آی بیمار باید کاملا بدون حرکت بماند تا پس از ورد به تونل تصویربرداری، تصویر دقیقی از بدن بیمار گرفته شود.
در سی تی اسکن یا توموگرافی، تصاویری به کمک اشعه ایکس و سیستم کامپیوتری بدست آمده و پردازش می‌شوند.
با مراجعه به مرکز رادیولوژی، پیش از انجام تصویربرداری، پرسنل مرکز نحوه انجام رادیولوژی را برای شما توضیح خواهند داد.
همچنین پرسنل مرکز رادیولوژی با حوصله به تمامی سوالات شما پاسخ می‌دهند و شما را برای تصویربرداری آماده می‌کنند.
مراقبت های پس از رادیولوژی چیست؟
رادیولوژی چیست و مراقبت‌های پس از انجام آن چه هستند؟
در پاسخ به این سوال باید بگویم که بطور معمول رادیولوژی تشخیصی نیاز به مراقبت خاصی ندارد و پس از انجام تصویربرداری میتوانید به کارهای روزمره خود ادامه دهید.
اما در برخی از تصویربرداری‌ها که نیاز به تزریق ماده کنتراست به بیمار بوده، بهتر است پس از تصویربرداری به مدت یک ساعت در مرکز رادیولوژی بمانید تا در صورت بروز هرگونه حساسیت به ماده کنتراست، درمان‌های لازم شروع شود.
رادیولوژی مداخله‌ای نیاز به مراقبت بیشتری دارد و به بیماران توصیه میشود در ناحیه ای که رادیولوژی مداخله‌ای انجام شده، مراقبت‌های لازم را رعایت کنند.
همچنین افرادی که برای تشخیص بیماری رادیولوژی هسته‌ای انجام می‌دهند، به مدت ۲۴ ساعت باید تمامی علائم و حساسیت به ماده رادیواکتیو را زیر نظر داشته باشند و در صورت بروز هرگونه مشکل، خود را به پزشک برسانند.
آیا رادیولوژی عوارض دارد؟
در کنار مزیت‌های بی‌شمار رادیولوژی، این روش تشخیصی کامل بیخطر نیست و عوارضی نیز به همراه دارد. البته این عوارض در صورت قرار گیری بیش از حد در برابر اشعه ایکس و جذب این اشعه در بدن، رخ می‌دهد. از عوارض احتمالی رادیولوژی عبارتند از:
- آسیب به ساختارهای سلولی با جذب اشعه ایکس در بدن
- بالا بردن ریسک ابتلا به سرطان
- آسیب به سول‌های بدن با دز بالای اشعه ایکس باعث سوختگی پوست، ریزش مو و افزایش بروز سرطان همراه است.
- آسیب به DNA کودکان بر اثر تابش اشعه ایکس
- احتمال بروز عوارضی چون حالت تهوع، خونریزی خفیف داخلی، سرگیجه و… پس از تزریق ماده حالب
- بروز واکنش‌های آلرژیک به مواد رادیواکتیو
بهترین مرکز رادیولوژی در کرج
دقت تصاویر بدست آمده از رادیولوژی، به مهارت رادیولوژیست و تجهیزات تصویربرداری وابسته است؛
به همین علت انتخاب یک مرکز معتبر اولین گام مهم است.
یکی از بهترین مراکز رادیولوژی در کرج به همراه کادر مجرب و تجهیزات فوق پیشرفته، مرکز تصویربرداری پزشکی پارس است.
برای ارتباط با مرکز تصویربرداری پارس در کرج، استعلام قیمت و دریافت نوبت، با شماره ۰۲۶۳۲۱۹۱ تماس بگیرید.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره radiology وارد لینک زیر از سایت ویکی پدیا شوید :
https://en.wikipedia.org/wiki/Radiology
سوالات متداول درباره رادیولوژی
-
آیا زنان باردار می‌توانند رادیولوژی انجام دهند؟
انجام رادیولوژی در زمان بارداری، بسته به سن بارداری و دوز اشعه ایکس مشخص میشود.
بطور مثال انجام رادیولوژی در هفته‌های اولیه بارداری ممکن است باعث سقط جنین و آسیب‌های مادرزادی به جنین شود و به همین علت بهتر است رادیولوژی را به وقت دیگری موکول کرد.
حتما در زمان مراجعه به مطب پزشک، بارداری خود را به پزشک اطلاع دهید. انجام رادیولوژی در زمان بارداری با دز پایین اشعه ایکس، بلامانع است.
-
هزینه رادیولوژی چقدر است؟
بسته به تکنیک رادیولوژی و قسمتی از بدن که تصویربرداری بر روی آن انجام میشود، قیمت رادیولوژی متفاوت خواهد بود.
بهتر است برای استعلام قیمت با مرکز تصویربرداری پارس در کرج تماس بگیرید.
-
چگونه نتیجه رادیولوژی را بخوانیم؟
برای خواندن نتیجه رادیولوژی، باید آن را نزد پزشک رادیولوژیست ببرید.
پزشک با بررسی دقیق تصاویر بدست آمده از رادیولوژی، تشخیص دقیقی از بیماری می‌دهد.
-
رادیولوژی برای زنان شیرده ضرر دارد؟
قرارگیری در معرض اشعه ایکس در زمان شیردهی ضرری برای نوزاد به همراه ندارد؛
اما اگر پیش از رادیولوژی از ماده کنتراست استفاده کردید، از شیردهی به نوزاد خودداری کنید.
